Surinam Latin Amerika ülkesi mi?
“Latin Amerika da neresi?” diye sorabilirsiniz. Latin Amerika tabiri, ilk kez 19. yüzyıl ortalarında Güney Amerikalılar tarafından ortaya atıldı. Latin kelimesi, bölgedeki 19 ülkenin kullandığı İspanyolca ve Portekizce dillerinin Latin dil ailesine mensup olmasının birleştiriciliğine dayanır.Haiti gibi Fransızca konuşulan Karayip ülkeleri de aynı dil ailesinden geldikleri için Latin Amerika’ya dahildirler. Felemenkçe konuşulan Surinam ve İngilizce konuşulan diğer Karayip ülkeleri ise bu tanımın dışında kalır. Buna rağmen Latin Amerika denildiğinde, Karayip ülkeleri de kast edilir. Böyle olunca, şu söz hatırımıza gelir; “Galat-ı meşhur, lügatı fasihten evlâdır.”
Karayip İncisi Surinam?
Atlas Okyanusu, Avrupalıların tabiriyle eski dünya ile yeni dünyayı
ayırır. Keşiflerle ortaya çıkan ‘yeni dünya’ kavramından kasıt, coğrafî keşiflerle ulaşılan Kuzey, Orta ve Güney Amerika’dır. Nâm-ı diğer Atlantik Okyanusu’nda birçok deniz yer alır. Karayip Denizi de bunlardandır. Karayip denizine kıyısı olan ülkelerle beraber, denizin kapsadığı adaları içine alan bölgeye ise Karayipler denir.
Bir Latin Amerika ülkesi olan Surinam, aynı zamanda Karayip bölgesinde yer alır. Her derinliğinde başka bir inci keşfettiğimiz Surinam için, Latin Amerika’nın Karayip incisi dense yeridir…
Peki Ya Guyana Bölgesi?
Latin Amerika’yı, Karayipler’i anladık ama Guyana da nereden çıktı? Surinam’ın da içinde bulunduğu Guyana bölgesi, Latin Amerika’nın kuzeyinde kalan ve Atlantik Okyanusu’na kıyısı olan bölgedir.
Yerliler, su kaynaklarının bol olması sebebiyle bölgeye “sular ülkesi” manasına gelen, “Guyana” ismini vermiştir. Hollanda’nın sömürüsü altında bulunan Karayip İncisi, Hollanda Guyanası olarak da bilinmekteydi. Ülkenin ilk sakinlerine Surinen yerlileri denilmesi sebebiyle, 1975 yılında bağımsızlığına kavuşan Karayip ülkesine, “Surinam” ismi verilmiştir.
Guyana bölgesi, Guyana, Surinam ve Fransız Guyanası’nın yanında Venezuela ve Brezilya topraklarının da bir kısmını içine alır. Guyana bölgesindeki topraklar, asırlarca İspanya, İngiltere, Hollanda, Fransa ve Portekiz kolonisi olarak kaldılar. Guyanalar, sömürge altında kaldıkları ülkelerin adlarıyla da anılmaktaydılar. Mesela Venezuela sınırlarında kalan bölgeye İspanyol Guyanası denilmekteydi. Fransız Guyanası olarak isimlendirilen bölge, halen bağımsız olmamakla beraber Fransa’nın denizaşırı toprağıdır.
Her biri diğerinden farklı üç komşu
Guyana bölgesinin ortasında bulunan Surinam, batıda Guyana, güneyde Brezilya ve doğuda Fransız Guyanası ile komşudur. Asırlarca Surinamlıların topraklarında kalan Hollanda, komşu ülkelerde de sömürge faaliyetleri yürüttü. Ama bölgedeki tam hâkimiyeti sadece Surinam’da sağladı.
Sömürgecilik döneminin ardından bağımsızlıklarını kazanan Guyana ve Surinam arasında, sınır anlaşmazlıkları ortaya çıktı. İlerleyen yıllarda komşu ülkelerin arasındaki sınır problemine, deniz bölgelerinde meydana gelen sıkıntı da eklendi. Dünyanın diğer yerlerindeki sömürge sonrası yaşanılanlar düşünüldüğünde, buradaki sınır problemleri tanıdık geliyor değil mi?
Üç ülke bazında incelediğimizde, Guyana ile Surinam arasında daha çok benzerlik olduğu gün yüzüne çıkar. Aralarındaki benzerliklere, iki ülkedeki Müslüman nüfus oranının, diğer Latin Amerika ülkelerine kıyasla daha yüksek olması da dahildir. Hemen yanı başlarında olan Fransız Guyanası’nda Müslüman nüfus, neredeyse yok denecek kadar azdır. Surinam ve Guyana’da Hıristiyan nüfusu yüzde elli civarındayken Fransız Guyanası’nda bu oranın yüzde sekseni aşması, hayreti muciptir.
